کارنامه اجتماعات فرهنگی کاشان در دوره اعتدال و امید

اتفاقات فرهنگی کاشان در دوره‌ی زمامداری کارگزاران دولت اعتدال و امید، اگرچه ستودنی نیست، اما کم‌ارج و کم‌بها نیز نیست. انتخاب مدیران اجرایی عرصه‌ی سیاست و فرهنگ، با تأخیری کم‌وبیش دوساله در شهرستان کاشان انجام گرفت. پسین این تأخیر، حضور حمیدرضا مومنیان به‌عنوان فرماندار و نماینده دولت در شهرستان، تغییر فضای حاکم بر شهر را موجب شد. از میان برچیدن نگاه امنیتی به عرصه‌ی فرهنگ و پدید آوردن فضایی هم‌گرایانه، ارزشمندترین دستاورد کارگزاران دولت در کاشان این سال‌ها بوده است.
انتخاب مصطفی جوادی، شاعری نوگرا که ضمن هم‌سویی باارزش‌های نظام، از جزم‌اندیشی و یک‌سویه نگری دوری گزیده بود، به ریاست اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز با استقبال جامعه‌ی فرهنگی و هنری کاشان روبه‌رو شد. استقبالی که تا این روزها کم‌وبیش دوام داشته است. بی‌شک انتخاب مدیرانی چنین، پیش برندگی فرهنگ در عرصه‌ی زیست اجتماعی کاشان را افزونی بخشیدند.
بارزترین نشانه‌ی این تغییر نگاه مدیریتی را می‌توان گشایشگری در فعالیت‌ نهادهای مردم‌نهاد و غیردولتی دانست. سهولت بخشی و نه سهل‌انگاری در کنش‌های فرهنگی این سازمان‌ها، بر میزان مشارکت فرهنگی و اجتماعی آنان افزود؛ و سهم شهروندان را در میراث‌یاری و بازتولید فضای فرهنگی بالا برد. از مصادیق عینی آن می‌توان به پویایی و تحرک جمعیت کویر سبز، گشایش موزه عروسک و اسباب‌بازی، بازگشایی موزه و کتابخانه منوچهر شیبانی، اخذ مجوز خانه تئاتر کاشان، تأسیس انجمن نویسندگان هزار افسانه شهرزاد و افتتاح کتابخانه ضرابی اشاره کرد.
حضور مجموعه‌های تاریخی و اقامتی و مشارکت در برگزاری فعالیت‌های فرهنگی هنری شهر که پیش‌تر در دولت مهرورزی، مورد بی‌مهری و مواخذه قرار می‌گرفتند، در این دوره، مورد تشویق قرارگرفته و یا با حداقل مداخله، فعالیت‌هایشان سهولت یافت. خانه تاریخی احسان با ایجاد موزه و کتابخانه منوچهر شیبانی، خانه‌ی نقلی با حمایت از خانه تئاتر، خانه مادربزرگ با حمایت از انجمن طنزپردازان و برنامه‌های سعدی، خانه منوچهری با ایجاد کارگاه‌های صنایع‌دستی و گالری، خانه نگین با ایجاد سرپناه و آموزش کودکان بی‌سرپرست، هتل‌سرای عامری‌ها با ایجاد سالن اجتماعات و نگارخانه، خانه مرشدی با سرمایه‌گذاری بر بافت فرش دستبافت، نیز هتل نگارستان و خانه‌ی رز، خانه راهب، هرکدام یا همگی با برگزاری یا اسپانسری همایش‌های فرهنگی، برپایی نمایشگاه‌های هنری و … زمینه توسعه فعالیت‌های فرهنگی و هنری شهر کاشان را بیش‌ازپیش فراهم نمودند.
از این رهگذر، فعالیت‌ آموزشگاه‌‌های هنری شهر در حوزه‌ی هنرهای تجسمی و موسیقی نیز فزونی قابلی یافت. برگزاری اپرای بهار در سال گذشته، برگزاری اپرای آخرین درخت فرش در ماه جاری، نیز حضور کیوان کلهر در خانه‌ی بروجردی‌ها و نیز برگزاری نمایشگاه‌های متعدد نقاشی، عکاسی و … بخش‌های دیگری از این هم‌گرایی را نشان می‌دهد.
در حوزه رسانه و مطبوعات، حضور روحانی و سیاست‌گزاری‌های مدیران مطبوعاتی او سبب شد بسیاری از کوشندگان عرصه‌ی فرهنگ، درخواست خود را مبنی بر حضور رسانه‌ای اعلام دارند. ازاین‌رو تعداد قابلی از مجلات و نشریات مجوز انتشار یافتند. در کاشان، فصلنامه ثریا، ماهنامه کسری، کاشان امروز، مردم کاشان و شماری دیگر از نشریات محلی با حضور خود، آمار کمی رو به رشدی را نشان داده و فضای رسانه‌ای شهر را تنوع و گوناگونی بخشیدند
در حوزه‌ی شعر و ادبیات که پیش‌ازاین، با سخت‌گیری فراوان و اعمال سانسور کارگزاران فرهنگ رسمی توأم بود، برگزاری نشست‌های ادبی انعطاف بیشتری یافته و فضای حاکم بر این نشست‌ها با آزادی عمل بیشتری همراه شد. علاوه بر انجمن‌های ادبی چندساله یا چند دهه ساله‌ی این شهر،‌ انجمن ادبی صبح قلم با حضور حداکثری شاعران عزیز افغان و نیز انجمن طنزپردازان کاشان فعالیت‌های رسمی خویش را آغاز نمودند.
به‌راستی، بررسی رشد کمی و کیفی کنش‌های فرهنگی و اجتماعی یک سرزمین را نمی‌توان بیرون از چارچوب‌های تاریخی و اجتماعی آن به تماشا نشست. از این منظر است که در مقایسه با دوره‌ی زمامداری ریاست جمهوری پیشین و کارگزاران ایشان در شهر کاشان، باید اذعان کرد ساحت فعالیت‌های فرهنگی شهر تفاوت چشم‌گیری یافته است. در این دوره، هنرمندان، صرفاً سربازان یا بسیجیانی برای انتقال مفاهیم ایدئولوژیک نبوده و نیز دایره خودی و غیرخودی، تنها معیار گزینشگری به شمار نیامده است. اگرچه در این روزها نیز،‌ تا رسیدن به فهم ساحت متنوع، متکثر و بی‌بدیل «فرهنگ» روزگارانی مانده است به دازنای ظلمت شب یلدا.
اگرچه تولید آثار فرهنگی کنشگران فرهنگ را به‌هیچ‌وجه نمی‌توان حاصل نتایج یک دوره‌ی سیاسی دانست و شاعران، نویسندگان و خالقان آثار هنری، صرف‌نظر از مناسبات عرصه‌ی سیاسی به تولید آثار هنری خویش می‌پردازند؛ اما واقعیت این است که نمی‌توان توزیع و مشارکت عمومی و بازنمود اجتماعی آن را بدون همیاری نهاد قدرت ـ خاصه در کشورهای جهان سوم ـ مشاهده کرد. از این رهگذر، تنوع‌بخشی و فراوانی فعالیت‌های فرهنگی نهادهای مدنی، مؤسسات غیردولتی و خانه‌های تاریخی و کارنامه‌ی نسبتاً کارای ایشان را می‌توان بخشی از کارنامه‌ی کارگزاران دولت تدبیر و امید در کاشان نیز بشمار آورد. کارنامه‌ی دولتی که به حقوق شهروندی شهروندانش، توجه بیشتری کرده و از مداخله‌گری و نظارت غیرضرور خود کاسته است. کارنامه‌ای که با حضور حداکثری شهروندان، بی‌گمان ارج‌پذیری و کارآمدی بیشتری خواهد یافت.